Święta to czas radości, ciepła i rodzinnych spotkań, jednak dla osób z tendencją do perfekcjonizmu może stać się źródłem napięcia i frustracji. Perfekcjonizm, choć często kojarzony z dążeniem do doskonałości, w swojej istocie jest pułapką, która zamiast satysfakcji przynosi zmęczenie i niezadowolenie. Dlaczego właśnie okres świąteczny wyzwala te mechanizmy i jak sobie z nimi radzić?  

Psychologiczne podłoże perfekcjonizmu

Perfekcjonizm jest głęboko zakorzeniony w potrzebie aprobaty i uznania, a czasem także kontroli. To strategia radzenia sobie z lękiem przed porażką, krytyką czy odrzuceniem. Święta, jako czas pełen podniosłej atmosfery, ale również oczekiwań, stają się sceną, na której perfekcjonista pragnie wypaść najlepiej – zorganizować idealną kolację, przygotować najpiękniejszy stół i zapewnić wszystkim wyjątkową atmosferę. Często wynika to z przekonań wyniesionych z dzieciństwa: „jeśli zrobię wszystko idealnie, będę zasługiwać na miłość i uznanie”.  

Perfekcjonizm a pułapka „idealnych świąt”

W psychologii wyróżnia się dwa rodzaje perfekcjonizmu: adaptacyjny (zdrowa potrzeba porządku i organizacji) i dezadaptacyjny (szkodliwe wymagania wobec siebie i innych). W okresie świątecznym ten drugi objawia się surowym ocenianiem siebie, obsesyjną kontrolą i lękiem przed błędami. Przygotowania stają się nieustannym wyścigiem, w którym zamiast cieszyć się chwilą, skupiamy się na nierealnych standardach. Co więcej, porównywanie się z innymi, zwłaszcza poprzez media społecznościowe, dodatkowo wzmacnia poczucie niewystarczalności.  

Jak przezwyciężyć perfekcjonizm w święta?

1. Spróbuj zrozumieć swoje przekonania. Zadaj sobie pytanie: Dlaczego tak bardzo pragnę, aby wszystko było idealne? Co za tym stoi? Lęk przed oceną, potrzeba kontroli, przekonanie o tym, że jak wszystko zrobię idealnie to zasłużę na miłość bliskich? Uświadomienie sobie tych mechanizmów to pierwszy krok do zmiany.  

2. Naucz się akceptować „wystarczająco dobre”. Psycholog Donald Winnicott wprowadził pojęcie „wystarczająco dobrej matki”, które można doskonale przenieść również na grunt świąteczny. Nie wszystko musi być doskonałe, by spełniało swoją funkcję i dawało radość.  

3. Popatrz z innej perspektywy. Zamiast koncentrować się na rzeczach, które „nie wyszły”, spróbuj docenić to, co się udało. Skup się na emocjach, relacjach i drobnych momentach szczęścia.  

4. Ogranicz wpływ mediów społecznościowych. Idealne zdjęcia w Internecie to wyreżyserowane kadry, nie rzeczywistość. Nie porównuj swojego życia do czyichś wybranych ujęć.  

5. Praktykuj życzliwość wobec siebie. Perfekcjonizm często idzie w parze z surową samokrytyką. Naucz się mówić do siebie tak, jak do najlepszej przyjaciółki – z empatią i wyrozumiałością.  

Perfekcjonizm, szczególnie w okresie świątecznym, to próba spełnienia ekstremalnie wysokich lub zupełnie nierealnych oczekiwań, które często sami na siebie nakładamy. Akceptacja, że „wystarczająco dobre” jest równie wartościowe i może dawać równie dużo ciepła, bliskości i szczęścia, przynosi ulgę i pozwala skupić się na tym, co naprawdę ważne – na byciu razem, autentycznych emocjach i tworzeniu wspomnień. Bo prawdziwa magia świąt tkwi w ich niedoskonałościach, które czynią je unikalnymi, ludzkimi i wartymi wspominania.

Jeśli okres świąteczny jest dla Ciebie zbyt trudny możesz umówić się na konsultację u psychologa w Warszawie.